Varnebroekermolen

Het ‘Varnebroekmolentje’ is een weidemolen die omstreeks het midden van de 19e eeuw moet zijn gebouwd en is gelegen bij het Maalwater nr. 7 te Heiloo. Door de staart aan de molen kruit zij zichzelf aan de wind. Zij bemaalt thans de ca. 85 ha grote polder Het Maalwater op de Schermerboezem. De landschappelijke functie van de in een open weidegebied gelegen molen is ondanks zijn geringe afmetingen vrij groot.

Dit molentje staat noch op de kadastrale kaart van 1821, noch op de in 1858 verkende topografische kaart aangegeven. Aangenomen moet worden dat het kort na 1858 is gebouwd, want in 1863 werd het 30 ha grote, toen aan één eigenaar toebehorende, Varnebroekpoldertje bemalen door een kleine vijzelmolen met een vlucht van 8,56 m. Het zomerpeil van dit poldertje lag in die tijd ongeveer gelijk met het normale peil van de Schermerboezem, zodat de opvoerhoogte maximaal ca. 0,6 m bedroeg.
Tot 1959 vond de bemaling uitsluitend plaats op windkracht. In dat jaar is er onder in de molen een elektrisch aangedreven stalen vijzel geplaatst om de polder op peil te houden.
De molen dreigde als gevolg van de aanleg van de westelijke randweg om Alkmaar te verdwijnen en werd daarom door de gemeente Heiloo aangekocht en in 1972 weggehaald en tijdelijk opgeslagen.
In 1974 werd hij op de nieuwe standplaats weer opgebouwd. De tweede fase van de restauratie, bestaande uit het aanbrengen van gaande werk en vijzel, werd in 1977 uitgevoerd en sindsdien wordt de molen vrij geregeld in werking gesteld.
Op de huidige standplaats stond tot ongeveer het midden van de 19e eeuw de molen van de polder Het Maalwater. Deze polder waterde in ieder geval al sedert een overeenkomst van 30 april 1859 op de Geestmolenpolder van de Egmondermeer af. Sinds 1922 is er echter weer een eigen bemaling.

De molen heeft na 2009 buiten bedrijf gestaan en was niet meer maal- en draaivaardig wegens polderpeilverlaging en achterstallig onderhoud.

Begin 2011 ging de molen in eigendom over van de gemeente Heiloo naar de Molenstichting Alkmaar e.o. voor 1 euro met het beding dat de molen een grondige restauratie zou ondergaan. In opdracht van de stichting startte fa. Poland te Oterleek in januari 2013 een grootscheepse restauratie. De molen stond uit het lood, de funderingspalen, vijzel en bovenas met roeden waren verrot en het molenhuisje moest opgeknapt worden. Veel onderdelen dateerden nog van een verplaatsing en restauratie in 1975/1977. Ook was er veel mis met de waterlopen. In september 2013 is de restauratie van de molen voltooid en is deze weer maalvaardig.

De molen draait meestal in het weekend maar is ook op afspraak te bezoeken.

Molenaar: Joop van Vliet
06-33603752
Mail: joop@imojo.nl

Klik hier voor meer informatie over de Varnebroekermolen op de website van de Molendatabase.nl