Beleidsplan MSA 2024-2028
versie 2024-01
1. Inleiding
2. Missie
3. Werkterrein van de Alkmaarse Molenstichting e.o.
4. Positionering van de Alkmaarse Molenstichting e.o.
5. Ambities
6. Structuur
7. Communicatie
8. Financiën
Inleiding
Beleidsplan 2024-2028
Als Molenstichting Alkmaar en omgeving willen wij een belangrijke bijdrage leveren in onze regio (lees werkgebied) tot behoud en eventuele verwerving van molens. Dit beleidsplan geeft ons vertrouwen dat wij tot in de verre toekomst een gezonde, sterke en windrijke Molenstichting zullen houden.
2. Missie
De missie van de Molenstichting Alkmaar e.o. zoals vermeld in de statuten van de stichting is:
“Het in stand houden en bevorderen van monumenten, beschermd op grond van de monumentenwet. In het bijzonder van windmolens welke cultuurhistorische waarde bezitten, in nauwe samenhang met hun biotoop, en die gelegen zijn in Alkmaar of omgeving. Voorts alles wat daarmee in de meest uitgebreide zin des woord verband houdt of daarvoor bevorderlijk kan zijn, zowel actief als passief.”
3. Werkterrein van de Molenstichting Alkmaar e.o.
Het werkterrein van de stichting omvat de gemeenten Alkmaar, Heiloo, Bergen, Dijk en Waard. Het gebied sluit aan bij de omliggende werkgebieden van andere molenstichtingen en verenigingen in Noord-Holland die zich ook voor de belangen en instandhouding van windmolens inzetten. Het werkgebied telt tussen de 30 en 40 windmolens. De stichting bezit thans daarvan zeven molens; waarvan vijf z.g. strijkmolens bij Oudorp: de molens B, C, D en E aan de Molenkade en de Ambachtsmolen aan het Wuiver. De zesde molen is de Bosmolen in Egmond a.d. Hoef en per januari 2012 is de Varnebroeker molen aan het Maalwater te Heiloo aan ons molenbezit toegevoegd.
4. De positionering van de Molenstichting Alkmaar e.o.
De Molenstichting Alkmaar e.o. staat in relatie met overheden, organisaties, bedrijven en particulieren. Zij is zich ervan bewast dat een goede verstandhouding met alle, interne en externe partners, van groot belang is.
4.1 de Provincie Noord-Holland.
Als bovenlokale bestuurslaag speelt de provincie Noord-Holland een belangrijke rol bij de bescherming en het behoud van molens.
4.2 de gemeentelijke overheden binnen het werkgebied van de stichting.
MSA ontvangt, naast de landelijke en provinciale subsidies ook subsidies van gemeentelijke overheden; o.a. van de gemeente Alkmaar. Door het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier wordt voor de Bosmolen, in verband met de bijstand in de bemaling, een jaarlijkse bijdrage verstrekt.
4.3 Stichting de Noord-Hollandse Molenfederatie.
MSA onderhoudt nauwe contacten met deze federatie die van essentiële betekenis is bij het behartigen van haar belangen op provinciaal en lokaal niveau. Er wordt doorgaans twee maal per jaar in federatief verband vergaderd. Tussentijds worden wij per mail geïnformeerd over actuele ontwikkelingen.
4.4 de Vereniging De Hollandsche Molen.
De Vereniging De Hollandsche Molen functioneert als een landelijk overkoepelend orgaan voor nationale belangenbehartiging van molens, moleneigenaren en molenaars en is ook een belangrijke schakel bij het verwerven van de restauratiesubsidies. Denk daarbij vooral aan sponsoring via de VriendenLoterij.
4.5 aanliggende grondeigenaren van de molens.
Door de ligging van de molens in het landelijk gebied heeft de stichting met eigenaren en gebruikers van aanliggende grond te maken. De ontsluiting die niet direct aan de openbare weg zijn gelegen, vindt veelal via erfdienstbaarheid plaats. Dit recht wordt op de minst bezwarende wijze gebruikt.
4.6 molenstichtingen en verenigingen.
Er zijn naast de MSA nog 8 molenstichtingen of verenigingen actief in Noord-Holland.
Elk van deze stichtingen of verenigingen organiseert, net als de MSA, activiteiten om de molens onder de aandacht van de bevolking te brengen, in het bijzonder de schoolgaande jeugd. Aan deze activiteiten werkt onze stichting graag mee.
4.7 Sponsoren.
MSA is haar sponsoren bijzonder erkentelijk voor de financiële steun die zij ontvangt. Omdat deze steun voor MSA van levensbelang is en in de toekomst van nog grotere betekenis zal zijn voor het werk van de stichting, hecht de MSA zeer aan de continuering van deze financiële steun.
4.8 Donaties/legaten
De stichting beschikt over ongeveer 270 donateurs. Deze donateurs zijn van groot belang voor de stichting, zowel financieel als voor de promotie van het molenbehoud in het algemeen en voor de Molenstichting Alkmaar in het bijzonder. De werving van nieuwe donateurs, ook door de molenaars vaak als eerste contact, is elk jaar een vast actiepunt. In de afgelopen jaren werd de MSA aangenaam verrast door de toekenning van enkele legaten.
De MSA zal zich als ANBI stichting hiervoor blijvend inspannen om zichtbaar te blijven als Goed Doel.
4.9 Het Gilde van Vrijwillige Molenaars.
Het Gilde van Vrijwillige molenaars is een landelijke vereniging die sinds 1972 de opleiding voor vrijwillige molenaars verzorgt. De MSA vereist dat haar molenaars, voor de aanstelling als vrijwillig molenaar binnen de stichting, mede met het oog op de WA-verzekering, in het bezit zijn van het getuigschrift Vrijwillig Molenaar van de Vereniging Hollandsche Molen.
4.9.1 leveranciers/dienstverleners
Het beleid van de MSA is erop gericht om leveranciers/dienstverleners te kiezen die kwaliteit leveren tegen een marktconforme prijs. Daarbij is, voor zover mogelijk, spreiding onder verschillende leveranciers/dienstverleners gewenst. Voorwaarde is tevens dat er een goede verstandhouding en wederzijds vertrouwen aanwezig is.
5. Ambities
De stichting zal de inventarisatie van de in de gemeente Alkmaar en omgeving aanwezige windmolens blijven actualiseren en meewerken aan het in stand houden en laten voortbestaan van bestaande windmolens.
De stichting zal zorg dragen dat alle molens die in haar bezit zijn in uitstekende staat van onderhoud verkeren. Zij zal hiervoor, naast bestaande subsidies, op eigen initiatief ook geldstromen van derden aanboren.
De stichting zal voor de toekomstige omvang van de stichting over een adequate bestuur- en beheersstructuur beschikken.
Bij nieuwe huurcontracten wordt erop gelet dat de stichting een geactualiseerde huurovereenkomst aan de molenaars aanbiedt tegen een reële huurprijs die mede gebaseerd is op zelfwerkzaamheid van de molenaar.
De stichting zal, indien mogelijk en/of noodzakelijk, windmolens in haar verzorgingsgebied aan haar bezit toevoegen en zich beijveren om alle molens in haar bezit draaivaardig en indien mogelijk maalvaardig te laten zijn.
De stichting zal alle middelen die in haar vermogen liggen aanwenden om de omgeving, de molenbiotoop, te beschermen. Zij volgt daarbij nauwgezet de ontwikkelingen in de betrokken gemeentelijke werkgroepen.
De stichting ziet het als haar taak om een zo breed mogelijk publiek te interesseren voor het behoud en in stand houden van windmolens, waarbij ook samenwerking wordt onderhouden met naburige molenstichtingen.
Waar mogelijk zal volledige medewerking worden verleend aan de ontwikkeling van toeristische activiteiten.
6. Structuur van Molenstichting Alkmaar e.o.
6.1 het bestuur.
Het bestuur van de stichting bestaat uit maximaal zeven leden.
Het bestuur kent geen scheiding tussen een dagelijks bestuur en een algemeen bestuur.
Bestuursleden hebben naast hun bestuurlijke verantwoordelijkheden een extra uitvoerende taak.
Naast de functies van voorzitter, secretaris en penningmeester zijn bestuursleden verantwoordelijk voor PR en fondsenwerving, onderhoud van de molens, molenerf- en biotoop, verantwoordelijk voor het behoud van subsidies en verantwoording aan subsidiënten en werving en relatiebeheer van donateurs. Voor werkzaamheden die niet in de functieomschrijving van bestuursleden voorkomen worden ad hoc commissies in het leven geroepen of wordt een bestuurslid verzocht om deze (tijdelijke) extra taak op zich te nemen. Voor de commissie onderhoud wordt er naar gestreefd een of meerdere personen van buiten het bestuur toe te voegen.
6.2. Commissie onderhoud.
Voor deze commissie is één bestuurslid verantwoordelijk, die zich kan laten ondersteunen door derden c.q. onze gewaardeerde vrijwillige molenaars.
6.3 Vrijwillige molenaars
De vrijwillige molenaars van de Molenstichting Alkmaar e.o. vormen de (koning)spil van de stichting.
Hun inzet en enthousiasme vormen een van de belangrijkste pijlers van de stichting en zijn een waarborg voor een gezonde molenorganisatie.
Het bestuur is erg ingenomen met “zijn” molenaars die allemaal in het bezit zijn van het ‘Getuigschrift Molenaar’ van De Vereniging Hollandsche Molen, vereniging tot behoud van Molens in Nederland.
Voor de Molenstichting Alkmaar e.o. is uitgangspunt dat de molens worden gehuurd, bediend en bewoond door gekwalificeerde vrijwillige molenaars.
In de met hen aangegane huurovereenkomst en molenaarsovereenkomst zijn afspraken vastgelegd over draaien, malen, wonen en onderhoud, van zowel de molen als het molenerf.
De selectie van nieuwe (vrijwillige) molenaars valt onder de verantwoordelijkheid van het bestuur van de stichting. Elke molenaar verstrekt aan het einde van het kalenderjaar, binnen één maand, een schriftelijk overzicht aan de MSA m.b.t. het aantal draaiuren en activiteiten die in het afgelopen jaar op de molen hebben plaatsgevonden. Een samenvatting van deze verslagen wordt jaarlijks gepubliceerd op de website.
6.3.1 Indien het door een vrijwillige molenaar wenselijk wordt geacht is het mogelijk dat een molenaar over een tweede of reserve molenaar kan beschikken.
Voor het toevoegen van een tweede of reservemolenaar bestaat onderstaande procedure.
De vaste vrijwillige molenaar draagt een reservemolenaar voor aan het bestuur zodat zij ten alle tijden op de hoogte is wie op de molen past of draait. Er wordt door het bestuur een contract aan de reservemolenaar aangeboden, waarin de rechten en de plichten en eventuele aanvullende condities staan beschreven.
6.3.2 Inrichting van de Molenerven.
Het sinds 2007 bestaande plan voor de ‘Inrichting van molenerven’ is blijvend actueel en moet gezien worden als onlosmakelijk onderdeel van het beleidsplan (zie bijlage).
6.3.3 Aan de vrijwillige molenaars is verzocht een groen- en erfplan te maken, of indien aanwezig te actualiseren. Aan het einde van het jaar dient er een evaluatie gemaakt te worden van de werkzaamheden die, op basis, van deze plannen zijn gerealiseerd. De resultaten van deze evaluatie worden beschreven in het jaarverslag.
Tussentijdse veranderingen op het molenerf die niet in het groenplan zijn opgenomen dienen – vóór de realisatie daarvan- schriftelijk te worden voorgelegd aan het bestuur.
7. Communicatie.
Een zorgvuldige communicatie is van essentieel belang voor het voortbestaan van de stichting.
Daarvoor heeft De Molenstichting Alkmaar een specifiek communicatieplan 2024-2028 op schrift gesteld.
7.1 Website & Sociale media.
De Stichting beschikt over een geavanceerde website. Aan actualisering wordt voortdurend gewerkt door een vaste webmaster die daarbij gevoed wordt door informatie uit het bestuur.
Ook beschikt de MSA over een facebook-account waarin de direct actuele zaken worden vermeld en die tevens gelegenheid biedt om actuele foto’s (ook van derden) en informatie over ons molenbestand te plaatsen.
7.2 Molenpost
De stichting participeert mee in de “De Molenpost”. Dit is een gezamenlijk kwartaalblad van in totaal negen molenstichtingen/verenigingen, waarin de verschillende activiteiten van de molenstichtingen worden vermeld. De Alkmaarse Molenstichting e.o. draagt financieel bij voor de uitgave van dit blad die een oplage van 1500 stuks heeft en in geheel Noord-Holland wordt verspreid.
Een van de deelnemers in de werkgroep onderhoud is mede redactielid van Molenpost.
De Molenpost wordt gerealiseerd met louter vrijwilligers en gedistribueerd onder donateurs, relaties en andere belanghebbenden en belangstellenden.
8. Financiën
Het boekjaar van de stichting is gelijk aan het kalenderjaar.
Per 31 december worden de boeken door de penningmeester gesloten, waarna hij voor 1 april een concept jaarrekening maakt. Deze jaarrekening wordt gecontroleerd door de kascommissie, waarna het bestuur de jaarrekening vaststelt. In beknopte vorm wordt de jaarrekening met toelichting gepubliceerd op de website.
8.1 Middelen t.b.v. het in stand houden van de molens.
De Molenstichting Alkmaar en Omstreken heeft voor de instandhouding van haar eigen molenbezit de beschikking over een aantal bronnen voor het verkrijgen van financiële middelen.
8.1.1 Subsidie via de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) op basis van een per molen in gediend verzoek voor de SIM-subsidie (subsidie instandhouding (rijks)monumenten), waaraan gekoppeld een Periodiek instandhoudingsplan (PIP). Voor de periode 2025-2030 zal de stichting in 2024 een nieuwe aanvraag voor de SIM-subsidie indienen. Het zogenaamde PIP-plan wordt door een extern bureau samengesteld.
8.1.2 De gemeente Alkmaar verstrekt sinds 1 januari 2017 een vaste subsidie van € 2.000,– per molen op basis van de regeling Restauratie Beeldbepalend Monument.
8.1.3 Hoogheemraadschap Noord Hollands Noorderkwartier (HHNK) doneert voor de Bosmolen jaarlijks een vast bedrag mede voor de inzet van de Bosmolen bij extra wateroverlast of calamiteiten.
8.1.4 De huuropbrengst van de vrijwillige molenaars als bewoners van de molens.
8.1.5 De donateurs van de stichting; de stichting heeft ca 270 donateurs, Hun donaties vormen, na aftrek van de kosten voor het periodiek De Molenpost, een vast onderdeel van de inkomsten.
8.1.6 Naast deze “vaste” subsidiebronnen worden er gelden verworven via sponsoren en legaten, bedoelt voor de het in stand houden van de molens.
8.1.7 Indien er molens aan het bezit van de stichting worden toegevoegd zal er op worden toegezien dat de molens in goede bouwkundige staat verkeren en dat er een substantieel bedrag voor onderhoud voor de korte en middenlange termijn wordt toegevoegd. Of indien de molen niet in goede bouwkundige staat verkeert er met grote zekerheid, financiën aanwezig zullen zijn om deze molen in optimale bouwkundige staat terug te brengen en er ook een bedrag aanwezig is voor middenlange termijn onderhoud.
Zeker voor de subsidiabele- maar ook voor de niet subsidiabele kosten voor exploitatie en onderhoud is het van belang dat de MSA in de nabije toekomst andere vaste inkomsten bronnen genereert.
8.3 Vermogen van de stichting
De stichting heeft een gezonde eigen vermogen positie. Het streven is om een buffer van 2,5 % van de herbouwkosten van een molen aan te houden. Deze buffer kan worden aangewend om eventuele calamiteiten op te kunnen vangen.
8.4 Restauraties.
De Molenstichting heeft sinds haar oprichting, haar gehele molenbestand zowel gerestaureerd als gerenoveerd. In mei 2010 is de renovatie van molen E afgerond. In 2012 de volledige restauratie van de Varnebroeker molen en in 2016 het rietdekproject van de molens E, D en B aan de Molenkade. In 2023 zijn de wiekenkruizen van de Molens E,D en B vernieuwd en zal die van de Ambachtsmolen in 2024 worden vernieuwd. Hierdoor verkeert het totale molenbezit van de stichting in 2024 in zeer goede staat van onderhoud. Historische Windmolens zijn kwetsbare monumenten en moeten blijven draaien. Onderhoud blijft derhalve een continue activiteit om de molens en de directe omgeving in goede conditie houden.
8.5 Verzekeringen.
Windmolens zijn door de gebruikte bouwmaterialen bijzonder brandgevaarlijk. Dit heeft ook gevolgen voor de verzekeringspremie; deze is aanzienlijk en in principe niet subsidiabel.
Wel is er bij de afschaffing van de draaipremie in 2012 een regeling door de Provincie Noord Holland vastgesteld, waarbij voor iedere molen over een periode van 3 jaar ( 2021 t/m 2023) een vast bedrag wordt uitgekeerd van € 5.300,–, dus € 1.766,66 per molen per jaar. In het vierde kwartaal 2024 verwachten wij een voortzetting van deze regeling voor de volgende drie jaar. Deze bedragen worden in principe voor het verzekeren van de molens en molenschuren aangewend.
De molens en schuren zijn verzekerd op recente taxatiewaarde. Daarnaast zijn de bestuursleden verzekerd voor hun bestuursaansprakelijkheid.
Het Gilde van Vrijwillige Molenaars (GVM) biedt voor haar leden de volgende verzekeringen aan:
– WA+ schade aan molens
– ongevallen aan personen.
– in de contributie zit een WA-verzekering voor schade aan derden.
Tot slot
Het bestuur van de Molenstichting is zich bewust van de het feit dat een organisatie drijft op de inzet van vrijwilligers en steun van derden in de ruimste zin. Zij zal van harte elk initiatief welk relevant is voor het behoud van haar molens en de molens in haar werkgebied steunen.
Het is meer dan de moeite waard dit door te geven aan de volgende generaties: “Kijk toen deden ze het ook al -klimaat neutraal- water wegslaan uit de polders meelmalen, houtzagen en olie persen”.
Dat je scherp moet blijven en mensen met de juiste competenties moet interesseren voor ons mooie werk – het meedoen aan het bewaren en presenteren van een belangrijk stuk industrieel erfgoed van “Alkmaar Molenstad” – is een onderwerp wat altijd aandacht zal hebben.